ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΟΥ ΤΕΛΩΝΗ ΚΑΙ ΦΑΡΙΣΑΙΟΥ

ΜΕΤΑΝΟΙΑ

Αρχ/του Δαμιανοῦ Ζαφείρη

῾Η ἐκκλησία μας ἀπό σήμερα μέ τό εὐαγγελικό ἀνάγνωσμα τῆς παραβολῆς τοῦ Τελώνου καί τοῦ Φαρισαίου μᾶς καλεῖ σέ περισσότερη πνευματική ἑτοιμότητα. Μᾶς προτρέπει νά ζήσουμε τήν κατανυκτική περίοδο τοῦ Τριωδίου, πού ἀρχίζει ἀπό σήμερα καί ἔχει στόχο τήν πνευματική ἀνάταση τοῦ ψυχῆς μας στό κόσμο τῆς ῾Αγιότητας καί τῆς ἐσωτερικῆς καθάρσεώς μας.

Τό τριώδιο δέν εἶναι μιά περίοδος ξεφαντώματος καί διασκεδάσεως ἀλλά μιά περίοδος προετοιμασίας γιά νά εἰσέλθουμε στό στίβο τῶν μεγάλων ἀγωνισμάτων τῆς Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς. Εἶναι περίοδος πνευματικῶν ἀγώνων. Θά ἀγωνισθοῦμε γιά νά φτάσουμε νικητές τήν ἡμέρα τῆς ἀναστάσεως τοῦ Κυρίου. Εἶναι μιά πορεία ἀπό τή γῆ στόν οὐρανό. Εἶναι μιά πορεία ἀπό τό σκοτάδι τῶν παθῶν στό Φῶς τῶν Θείων ἀρετῶν. Οἱ τρεῖς ἑβδομάδες, πού ἀκολουθοῦν ἀπό σήμερα, τῆς Κυριακῆς τοῦ Τελώνου καί τοῦ Φαρισαίου μέχρι καί τῆς Κυριακῆς τῆς Τυρινῆς εἶναι ἀφιερωμένες στήν ΜΕΤΑΝΟΙΑ.

Σήμερα ὁ ἄνθρωπος πού εἶναι δεσμευμένος μέ πολλές καθημερινές ἀσχολίες, πού ζεῖ ἀφήνοντας στό περιθώριο τό Θεό καί ἀδιαφορῶντας γιά τίς ἐντολές Του, παρασύρεται εὔκολα στόν εἰδωλολατρικό τρόπο ζωῆς τοῦ σημερινοῦ κόσμου. Εἶναι γεγονός ὅτι μιά νέα μορφή εἰδωλολατρείας ἔχει κατακλύσει τήν κοινωνία μας. Σήμερα ὁ κόσμος περνᾶ μιά περίοδο ἀνταρσίας ἐνάντια στό θέλημα τοῦ Θεοῦ, εἶναι ἀντίθετος στίς ἐντολές τοῦ Θεοῦ. Δημιουργεῖ δικές του ἐντολές πού εἶναι ξένες ἀπό τίς Εὐαγγελικές ἀρετές. ῾Ο ἄνθρωπος θέλει σήμερα νά ζεῖ χωρίς τό Θεό καί δέν ἐπιθυμεῖ νά ἀτενίζει τήν ἀλήθεια τοῦ Θεοῦ ἀλλά ἀρέσκεται σέ δικό του τρόπο ζωῆς πού ἐξομοιώνεται μέ ἐκεῖνο τῆς εἰδωλολατρείας τῶν ἀρχαίων ᾿Ελλήνων. ῾Η κοινωνία μας ἀναζητεῖ νέους θεούς καί νέα εἴδωλα πού καταστρέφουν. Δυστυχῶς ὁ κόσμος ἀναζητεῖ λύσεις στά προβλήματα του χωρίς τήν βοήθεια τοῦ Θεοῦ. ῎Εχει ξεχάσει ὅτι εἶναι δημιούργημά Του καί ἔχει παγιδευτεῖ στήν ὑψηλοφροσύνη του, στήν ἀνθρωπαρέσκειά του, στίς ματαιοδοξίες του καί στήν ἐρημιά τῆς σκληρότητάς του. Ζεῖ στό πνευματικό σκοτάδι πού τόν ὁδηγεῖ στήν πνευματική ξηρασία τῆς ψυχῆς του. Δέν θέλει τήν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ ἀλλά τήν ἀγάπη τοῦ κόσμου. Σήμερα ἡ πίστη τοῦ χριστιανοῦ δοκιμάζεται μέσα σ' ἕνα κόσμο εἰδωλολατρικό πού ἔχει ἀφαιρέσει τό ὄνομα τοῦ ᾿Ιησοῦ Χριστοῦ ἀπό τό καθημερινό λεξιλόγιο. Δέν εἶναι τυχαῖο γεγονός ἡ ἀναβίωση τῶν εἰδωλολατρικῶν θεῶν, ἡ δαιμονολατρεία καί ἡ τεράστια ἐξάπλωση τῆς ἀστρολογίας σ' ὅλο τόν κόσμο. ῾Ο κόσμος ἔχει στραφεῖ σέ ἐπικίνδυνα μονοπάτια πού καταστρέφει τήν αὐθεντικότητά του. Μήν ξεχνᾶμε ὅτι τά ἔθιμα τοῦ Τριωδίου μέ τά καρναβάλια εἶναι ἐπιστροφή στίς λατρεῖες τοῦ θεοῦ Διονύσου, τοῦ θεοῦ τῆς ἡδονῆς καί τῆς ἐλευθερίας τῶν ἐνστίκτων. Ποιός ἔχει δύναμη νά ἀντισταθεῖ σ' αὐτές τίς δεαλιστικές προκλήσεις τοῦ κόσμου; ῾Η ἐποχή μας εἶναι ἐποχή τῆς καταρράκωσης τῶν ἠθικῶν ἀξιῶν καί τῶν πνευματικῶν ἀρετῶν. ᾿Εκεῖνος πού θά θελήσει νά ὑψώσει τή φωνή τοῦ Θεοῦ μέσα σ' αὐτό τόν κόσμο θά συναντήσει τόν χλευασμό καί τήν ἀποστροφή ἤ τήν κακία. Εἶναι ἡ ἐποχή πού καί οἱ δίκαιοι θά σαλευθοῦν, ὅπως γράφει ἡ ᾿Αποκάλυψη. ῾Η δική μας ἡ μαρτυρία, ὡς ἀληθινῶν χριστιανῶν μέ τή ζωή μας καί τό λόγο μας θά ἀποδείξει τήν πιστότητα στόν μόνο ἀληθινό Θεό, στόν ᾿Ιησοῦ Χριστό, τόν Σωτῆρα καί Λυτρωτή τοῦ κόσμου. Μήπως ἄραγε ἔχει ἀρχίσει ὁ ἀφανής διωγμός τῶν χριστιανῶν μέ τήν ἀπομόνωσή τους στό δικό τους κόσμο; Εἶναι γεγονός ὅτι σήμερα σπανίζουν οἱ ἄνθρωποι τοῦ Θεοῦ καί ἡ πληθώρα τῆς ἀπάτης, τῆς ὑποκρισίας καί τοῦ εὔκολου κέρδους εἶναι διάσπαρτη σ' ὅλη τή χώρα. ῾Ο ἄνθρωπος τῆς ἀρετῆς διώκεται ἤ ἀπομακρύνεται ἀπό τίς σπουδαῖες θέσεις τῆς κοινωνίας, διότι δέν ὑποχωρεῖ σέ θέματα πίστεως ἤ ἤθους. ῾Η πίστη σήμερα ἐκλείπει. Λείπει ἡ σταθερότητα τῆς πίστης στά ἐμπόδια τοῦ χριστιανοῦ. ῾Ο ἀγώνας ἀτονεῖ. Χρειάζεται περισσότερη ἀγάπη στό πρόσωπο τοῦ ᾿Ιησοῦ Χριστοῦ.

Μέσα σ' αὐτή τήν πνευματική ξηρασία τοῦ σημερινοῦ ἀνθρώπου ἔρχεται ἡ ᾿Εκκλησία νά τονίσει τήν μετάνοια τοῦ Τελώνου καί τήν ἔπαρση τοῦ Φαρισαίου. ῎Ερχεται ὁ ᾿Ιησοῦς Χριστός νά ἁπλώσει τή εἰρήνη Του καί τήν ἀγάπη Του. Νά ξεδιψάσει κάθε μετανοημένη ψυχή. Ψάχνει νά γιατρεύσει τίς πληγές των κουρασμένων ἀνθρώπων ἀπό τίς πολλές ἁμαρτίες τους. Δέν ἔρχεται νά καταδικάσει ἀλλά νά σώσει καί νά γεμίσει τήν ψυχή τοῦ ἁμαρτωλοῦ μετανοημένου ἀνθρώπου μέ τή Θεϊκή ἀγάπη Του. ῎Ερχεται νά δείξει τήν ἄπειρη ἀγάπη Του. ῾Η ἀγάπη Του εἶναι τόσο μεγάλη πού μπορεῖ νά ξεριζώσει κάθε ἁμαρτία ἀπό τήν ψυχή τοῦ ἀνθρώπου ἀρκεῖ αὐτός νά τόν ἐμπιστευτεῖ καί νά τόν ἀγαπήσει μέσα ἀπό τήν καρδιά του. Αὐτό πού ζητεῖ ὁ ᾿Ιησοῦς Χριστός εἶναι ἡ ἀληθινή μετάνοια, ἡ μετάνοια τοῦ Τελώνη τῆς παραβολῆς πού ἐτόνιζε "῾Ο Θεός, ἰλάσθητί μοι τῷ ἁμαρτωλῷ" δηλαδή "Θεέ μου, συγχώρησέ με τόν ἁμαρτωλό".

Τό μεγαλεῖο τοῦ Τελώνη εὑρίσκεται·

1. Στήν ἀληθινή πίστη, διότι ἀναγνωρίζει ἕνα Θεό Δημιουργό, γεμάτο ἀπό ἀγάπη πού συγχωρεῖ, ὅταν βλέπει τήν μετάνοια τοῦ πλάσματός Του. ῾Η πίστη στό Θεό τόν ὁδήγησε νά εἰσέλθει στό Ναό καί νά ζητήσει τό ἔλεός Του. Δέν ἐδίστασε καθόλου νά στρέψει τό βλέμμα τό ψυχῆς του στή φιλευσπλαγχνία τοῦ Θεοῦ ὡς ἱκέτης γεμάτος συντριβή καρδίας καί ὁμολογίας τῶν ἁμαρτημάτων του. Μ' αὐτή τήν πίστη κατορθώνει νά ἐμπιστευτεῖ τό Θεόν γιά νά εὕρει τήν εἰρήνη τῆς ψυχῆς του καί τήν γαλήνη τῆς ζωῆς του. Διότι πιστεύω σημαίνει ἀγαπῶ τόν ᾿Ιησοῦ Χριστό. ᾿Αγαπῶ τίς ἐντολές Του καί ἐπιθυμῶ νά πορεύομαι μέσα στό Θεῖο Φῶς Του. ῎Ας αὐξήσουμε καί ἐμεῖς τήν πίστη μας στό Θεό ὅπως ὁ Τελώνης.

2. Στήν εἰλικρινή προσευχή πού πηγάζει ἀπό τά ἐσώτατα βάθη τῆς καρδιᾶς του. Δέν εἶναι μιά προσευχή χλιαρή ἀλλά μιά κραυγή σωτηρίας. ῾Η προσευχή του ἀναταράζει τόν ἐσωτερικό κόσμο του μέσα στή λύπη τῶν ἁμαρτιῶν του καί φωνάζει ἐσωτερικά· "῾Ο Θεός, ἰλάσθητί μοι τῷ ἁμαρτωλῷ". Δέν προσπαθεῖ νά ἐντυπωσιάσει γύρω του ἀλλά κρύβεται ἀπό τά μάτια τῶν ἀνθρώπων σέ μιά γωνιά τοῦ Ναοῦ, γι' αὐτό τονίζει τό Εὐαγγέλιο "μακρόθεν ἑστώς". Κρύβεται καί δέν κυττᾶ ψηλά ἀλλά κάτω στό ἔδαφος γιά νά δηλώσει τήν ἀθλιότητά του, τίς ἀδυναμίες του καί τήν ἁμαρτωλή ζωή του. Δέν σκέπτεται τίποτα ἄλλο παρά τήν ἁμαρτωλότητά του. Πόσα διδάσκει αὐτή ἡ στάση τοῦ τελώνη ἐμᾶς πού εὔκολα διασπᾶται ἡ προσοχή μας σέ διάφορα πράγματα πού δέν ἔχουν σχέση μέ τό χῶρο τοῦ ναοῦ καί τήν πνευματική κατάνυξη. ῎Ας συγκεντρωνόμαστε περισσότερο στήν προσευχή μέ τόν τρόπο πού μᾶς παρουσιάζει ὁ τελώνης τῆς Παραβολῆς τοῦ Κυρίου. Διότι ἡ ἐσωτερική καθαρή προσευχή ἔχει τήν δύναμη νά αἰσθανόμαστε τή θεϊκή ἀγάπη καί τό Θεῖο ἔλεός Του. ῾Η θερμή προσευχή, ὅπως τοῦ τελώνη, ἀνοίγει τήν καρδιά τοῦ πιστοῦ γιά νά δεχθεῖ τό ἔλεος τοῦ Θεοῦ. Μέσα στήν προσευχή ὁ πιστός ζεῖ τό θέλημα τοῦ Θεοῦ καί αὐξάνει μέσα του τό Θεῖο Φῶς. Εἰρηνεύει τήν καρδιά του. ᾿Ασφαλίζει τό νοῦ του ἀπό κακές σκέψεις. Καλλιεργεῖ τίς ἐντολές τοῦ Θεοῦ στή ψυχή του. ᾿Επιθυμεῖ περισσότερο τήν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ παρά τῶν ἀνθρώπων. ᾿Εκεῖνος πού ἔχει μάθει νά προσεύχεται ταπεινά καί καρδιακά ποθεῖ ὅλο καί περισσότερο ὁ Θεός νά εὑρίσκεται μέσα στήν καρδιά του. Μακάριος ὁ ἄνθρωπος πού ζεῖ μέ τή προσευχή καθημερινά διότι πλέον ἡ καρδιά του εἶναι χῶρος γιά νά κατοικήσει ἡ Θεϊκή ἀγάπη. ῎Ας ἀγωνισθοῦμε αὐτή τή περίοδο τοῦ Τριωδίου νά προσευχηθοῦμε περισσότερο, γιά νά λάβουμε περισσότερη Θεία Χάρη, μέ στόχο νά αὐξηθεῖ ἡ πίστη μας στό Θεό.

3. ῎Ανοιξε τήν καρδιά του στόν ἐλεήμονα Κύριο μέ τήν μετάνοιά του. ῎Ετρεξε στό Στοργικό πατέρα νά τοῦ συγχωρήσει τά ἁμαρτήματά του. Δέν κατηγόρησε κανένα, ὅπως ἔκανε ὁ Φαρισαῖος "Δέν εἶμαι ὥσπερ οἱ ἄλλοι ἄνθρωποι". Διότι ὁ ἐγωϊσμός ὁδηγεῖ εὔκολα στήν κατάκριση καί στήν ἔπαρση. ᾿Ενῶ ἡ ταπείνωση δείχνει τό δρόμο τῆς σιωπῆς καί τῆς μετάνοιας. ῎Ανοιξε τήν καρδιά του γιά νά δεχθεῖ τήν εἰρήνη καί τήν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ. Δέν δικαιολόγησε τόν ἑαυτό του γιά τίς ἁμαρτίες του ἀλλά ἄνοιξε τήν καρδιά του μέ τήν ταπείνωση, τήν σιωπή του καί τήν εἰλικρινή μετάνοια. ῎Ανοιξε τήν καρδιά του χωρίς νά πεῖ πολλά λόγια ἀλλά παρέμεινε σέ λίγες λέξεις "Θεέ μου, συγχώρεσέ με τόν ἁμαρτωλό". Λίγες λέξεις πού δείχνουν τό μεγαλεῖο τῆς μετανοημένης καρδιᾶς του. ῎Ανοιξε τήν καρδιά του γιά νά δεχθεῖ μέσα του τό Πνεῦμα τό ῞Αγιον καί νά καθαρισθεῖ ἀπό τίς ἁμαρτίες του. Κατάλαβε ὅτι τό μοναδικό καταφύγιο εἶναι ὁ Θεός πού συγχωρεῖ μέ τήν ἀγάπη Του. ῾Ο Τελώνης προσευχήθηκε μέ ἀγάπη στόν Κύριο καί ἔλαβε ἔλεος καί συγχώρεση. ῾Ο Τελώνης προσηύχετο μέ τήν καρδιά του γι' αὐτό κέρδισε τή σωτηρία τῆς ψυχῆς του. ᾿Ενῶ ὁ Φαρισαῖος προσηύχετο γιά τό "θεαθῆναι τοῖς ἄνθρωποις" γι' αὐτό δέν ἐδικαιώθη ἀπό τό Θεό. Τονίζει τό Εὐαγγέλιο "κατέβη οὗτος (δηλαδή ὁ τελώνης) δεδικαιωμένος ἤ ἐκεῖνος".

Αὐτό πού ζητᾶ ὁ ᾿Ιησοῦς Χριστός εἶναι ἡ μετάνοια. Μιά μετάνοια πού νά εἶναι γεμάτη πίστη, προσευχή καί ἀνοιχτή καρδιά στήν ἄπειρη ἀγάπη τοῦ Θεοῦ. ῾Ο Κύριος θέλει οἱ χριστιανοί νά εἶναι ἁπλοί καί ταπεινοί, πού δείχνουν ὑπακοή στό θεῖο θέλημά Του. Θέλει νά εἴμαστε ἅγιοι στή ζωή μας γιά νά φανερώσει το θεῖο θέλημά Του.

῎Ας ἀνοίξουμε καί ἐμεῖς τήν καρδιά μας στόν Κύριο μέ πνεῦμα μετανοίας, σάν τοῦ Τελώνη που διαρκῶς ἔκραζε στό Θεό "῾Ο Θεός ἰλάσθητί μοι τῷ ἁμαρτωλῷ, ὥστε νά παραστοῦμε δικαιωμένοι ἐνώπιον Του.